Düşənbə iclası-Azərbaycanın beynəlxalq əməkdaşlıq siyasətində yeni mərhələ
Fərid MUSTAFAYEV,
YAP Yasamal rayon Elm və Təhsil Nazirliyinin Torpaqşünaslıq və Aqrokimya İnstitutu üzrə
ərazi partiya təşkilatının sədr müavini
Düşənbədə oktyabrın 10-da baş tutan MDB Dövlət Başçıları Şurasının iclası postsovet məkanında yeni inteqrasiya mərhələsinin əsasını qoyan və gələcək əməkdaşlığa yön verən mühüm siyasi hadisə oldu. İclasda əsas dövlət başçıları və yüksək səviyyəli nümayəndələr iştirak edirdi. Azərbaycan Respublikasının Prezidenti cənab İlham Əliyevin bu toplantıda iştirakı, həm ölkəmizin regional proseslərdəki fəallığını, həm də beynəlxalq arenada artan nüfuzunu bir daha nümayiş etdirdi. Məhdud tərkibli görüşlər dövlət başçılarına səmimi fikir mübadiləsi aparmaq, konkret və strateji məsələləri birbaşa müzakirə etmək üçün əlverişli imkan yaradır. Düşənbə formatlı iclas da məhz bu baxımdan əhəmiyyətli oldu – burada regional təhlükəsizlik, iqtisadi əməkdaşlıq, nəqliyyat-logistika sistemlərinin təkmilləşdirilməsi, enerji inteqrasiyası və humanitar sahədə yeni təşəbbüslərin reallaşdırılması əsas müzakirə mövzularını təşkil etdi. Tərəflər qarşılıqlı etimadın, bərabərhüquqlu tərəfdaşlığın və beynəlxalq hüququn prinsiplərinə sadiqliyin əhəmiyyətini xüsusi vurğuladılar. Prezident İlham Əliyev çıxışında MDB məkanında əməkdaşlığın yalnız iqtisadi və siyasi deyil, həm də sosial və mədəni istiqamətlərdə dərinləşdirilməsinin vacibliyini qeyd etdi. Dövlət başçısı MDB Oyunlarının Azərbaycanda uğurla təşkil olunmasına toxunaraq bildirdi ki, belə tədbirlər xalqları birləşdirən, qarşılıqlı hörməti və əməkdaşlıq ruhunu gücləndirən mühüm vasitədir. Bu oyunlar təkcə idman yarışları deyil, həm də birgə dəyərlərin, dostluğun və qarşılıqlı anlaşmanın təcəssümüdür. Cənab İlham Əliyevin vurğuladığı kimi, müasir dünyada inteqrasiya prosesləri yalnız iqtisadi göstəricilərlə ölçülməməlidir; xalqlar arasında mədəni yaxınlıq, humanitar əməkdaşlıq və sosial tərəfdaşlıq da regionda sabitliyin mühüm dayağıdır. Azərbaycan bu istiqamətdə həm ikitərəfli, həm də çoxtərəfli əsasda təşəbbüslər irəli sürərək MDB məkanında birləşdirici rol oynayır. İclas başlamazdan əvvəl Prezident İlham Əliyevin Tacikistan Prezidenti Emoməli Rəhmonla təkbətək görüşü də xüsusi əhəmiyyət kəsb etdi. Görüşdə iki ölkə arasında iqtisadi, siyasi, mədəni və humanitar əlaqələrin möhkəmləndirilməsi, həmçinin energetika, nəqliyyat və kənd təsərrüfatı sahələrində yeni layihələrin həyata keçirilməsi müzakirə olundu. Liderlər qarşılıqlı hörmətə və etimada əsaslanan münasibətlərin strateji tərəfdaşlıq səviyyəsində inkişafını dəstəklədilər.
Azərbaycan–Tacikistan dialoqu MDB çərçivəsində əməkdaşlıq mexanizmlərinin səmərəliliyinin artırılması və təşkilat daxilində islahatların zəruriliyi məsələsinə də toxundu. Müasir beynəlxalq mühitdə baş verən geosiyasi dəyişikliklər MDB-nin fəaliyyətinin çevik və məqsədyönlü şəkildə yenilənməsini tələb edir. Azərbaycan bu prosesdə fəal iştirak etməklə, regional əməkdaşlığın iqtisadi bazasının gücləndirilməsinə və qarşılıqlı faydalı əlaqələrin daha dərin qurulmasına töhfə verir. Prezident İlham Əliyevin rəhbərliyi ilə Azərbaycan MDB daxilində çoxşaxəli əməkdaşlığa mühüm dinamika gətirir. Ölkəmizin təşəbbüsü ilə həyata keçirilən Bakı–Tbilisi–Qars dəmir yolu, Cənub Qaz Dəhlizi və Bakı Beynəlxalq Dəniz Ticarət Limanı kimi layihələr təkcə iqtisadi deyil, həm də geostrateji baxımdan mühüm rol oynayır. Bu infrastruktur layihələri MDB ölkələrini birləşdirən, Avrasiya məkanında yeni tranzit və enerji marşrutları formalaşdıran əsas sütunlardandır. Düşənbə iclasında regionun təhlükəsizliyinin təmin olunması, sabit inkişafın qorunması və sülh təşəbbüslərinin dəstəklənməsi məsələləri də prioritet istiqamət kimi önə çıxdı. Azərbaycanın bu mövzular üzrə mövqeyi aydındır – dövlətlərarası münasibətlər bərabərlik, qarşılıqlı hörmət və müdaxiləsizlik prinsiplərinə əsaslanmalıdır. Prezident İlham Əliyev çıxışında qeyd etdi ki, davamlı sülh və iqtisadi rifah yalnız qarşılıqlı etimad mühitində mümkündür. İclas çərçivəsində müzakirələrin nəticəsi olaraq, bir sıra razılaşmalar əldə edildi və qarşıdakı dövrdə əməkdaşlığın yeni mərhələsini müəyyənləşdirən sənədlər imzalandı. Bu sənədlər MDB daxilində iqtisadi inteqrasiyanın genişləndirilməsi, humanitar əlaqələrin inkişafı və təhlükəsizlik sahəsində koordinasiyanın gücləndirilməsinə yönəlmişdi. Azərbaycan bu proseslərin hər birində fəal iştirak edərək öz milli maraqlarını beynəlxalq əməkdaşlığın ümumi mənafeyi ilə uzlaşdırdı.
Rəsmi qəbul və ziyafətlər də görüşün diplomatik atmosferini tamamladı. Bu qeyri-rəsmi formatlı təmaslar dövlət başçıları arasında dostluq münasibətlərini daha da dərinləşdirdi, gələcək əməkdaşlığa yeni məzmun gətirdi. Diplomatik ünsiyyətin bu humanitar ölçüsü müasir beynəlxalq münasibətlərin mühüm komponentinə çevrilib. Prezident İlham Əliyevin bu tədbirlərdə iştirakı onun lider kimi yüksək siyasi mədəniyyətə, beynəlxalq diplomatiyanın incəliklərinə bələd olduğunu bir daha göstərdi. Azərbaycanın MDB çərçivəsində strateji məqsədləri dəyişməzdir: regional inteqrasiyanın gücləndirilməsi, enerji və nəqliyyat dəhlizlərinin genişləndirilməsi, humanitar və iqtisadi əməkdaşlığın təkmilləşdirilməsi. Bu məqsədlər ölkəmizin xarici siyasətində sabitlik, tərəfdaşlıq və qarşılıqlı fayda prinsiplərinə əsaslanır. Prezident İlham Əliyevin Düşənbə çıxışı məhz bu istiqamətlərin ardıcıl davamı idi. Azərbaycanın beynəlxalq siyasətində MDB platformasının mühüm rolu var. Bu təşkilat ölkəmiz üçün həm siyasi dialoq, həm də iqtisadi əlaqələrin dərinləşməsi üçün geniş imkanlar açır. Azərbaycanın çoxvektorlu siyasəti sayəsində ölkəmiz həm Şərq, həm də Qərb tərəfdaşları ilə balanslı münasibətlər qurur, bu da regionda sabitliyin və inkişafın təmin olunmasında mühüm rol oynayır.Belə nəticəyə gəlmək olar ki, 2025-ci il oktyabrın 10-da Düşənbədə keçirilən MDB Dövlət Başçıları Şurasının məhdud tərkibli iclası Azərbaycanın beynəlxalq diplomatiyasında növbəti uğurlu mərhələ kimi qiymətləndirilə bilər. Bu görüş bir daha göstərdi ki, Azərbaycan MDB məkanında sadəcə iştirakçı deyil, həm də təşəbbüskar, strateji vizyona malik dövlətdir. Prezident İlham Əliyevin çıxışı və apardığı ikitərəfli görüşlər Azərbaycanın regional sabitliyə, iqtisadi tərəqqiyə və humanitar əməkdaşlığa verdiyi önəmi bir daha nümayiş etdirdi. Düşənbə görüşü, mahiyyət etibarilə, təkcə diplomatik tədbir deyil, həm də Azərbaycanın müstəqil dövlətçilik kursunun ardıcıl ifadəsi, çoxşaxəli xarici siyasət fəlsəfəsinin real təzahürü və regionda sülh, əməkdaşlıq və tərəqqiyə yönəlmiş uzaqgörən strategiyasının davamı kimi tarixə yazıldı. Bu iclas Azərbaycanın MDB məkanında aparıcı rolu, beynəlxalq nüfuzu və diplomatik çevikliyinin parlaq göstəricisi oldu.