Kembric Universitetinin Minderoo Texnologiya və Demokratiya Mərkəzinin apardığı sorğu bədii ədəbiyyat dünyasında SI (süni intellekt) ilə bağlı ciddi narahatlıqlar olduğunu üzə çıxarıb. Araşdırma çərçivəsində 258 nəşr olunmuş romançı və 74 sənaye nümayəndəsi SI-nin ədəbiyyat sahəsində necə qəbul edildiyini və necə istifadə olunduğunu qiymətləndirib. Nəticələr göstərir ki, yazıçıların təxminən yarısı SI-nin yaxın gələcəkdə onları tamamilə əvəz edəcəyindən ehtiyat edir.

ERAmedia bildirir ki, sorğuda iştirakçı olan yazarların fikrincə, SI artıq müxtəlif yazı üslublarını təqlid edə bilir, sürətli mətn yaradır və xüsusilə kommersiya yönümlü ədəbiyyatda rəqabəti artırır. Bəzi yazıçılar bunun öz peşələrinin davamlılığı üçün təhdid yaratdığını düşünür. Onların fikrincə, SI-nin geniş imkanları insan yaradıcılığının dəyərini azalda və bazarda orijinal əsərlərə olan tələbi zəiflədə bilər.

“Mirvarili sırğalı qız” və “Şüşəçi” kimi bestsellerlərin müəllifi Treysi Şevalye də eyni narahatlığı ifadə edir.

O, sorğuya cavabında belə deyib: “Mən narahatam ki, ilk növbədə mənfəətə yönəlmiş kitab industriyası getdikcə daha çox SI (süni intellekt) vasitəsilə kitablar yaratmağa meylli olacaq”.

Şevalyenin sözlərinə görə, əgər SI ilə roman hazırlamaq daha ucuz başa gəlirsə — müəlliflərə avans və qonorar ödənilmir, istehsal daha sürətlidir, müəllif hüquqlarının qorunması isə asanlaşır — nəşriyyatlar təbii olaraq bu cür kitabları çap etməyə üstünlük verəcəklər.

O əlavə edir: “Əgər bu cür SI ilə yaradılan kitablar ‘insan tərəfindən yazılmış’ əsərlərdən daha ucuz olarsa, oxucular çox güman ki, onları alacaqlar. Necə ki, biz əl ilə toxunan bahalı sviterlərdən çox, daha ucuz, maşında toxunan sviterlərə üstünlük veririk”.

Bununla belə, sorğuda iştirak edənlərin bir hissəsi SI-ni təhlükə kimi deyil, faydalı bir alət kimi görür. Bu qrup düşünür ki, SI yazı prosesini sürətləndirə, araşdırmanı asanlaşdırmağa kömək edə və yaradıcılıq böhranı zamanı çıxış yolu ola bilər. Onlara görə, SI heç vaxt insan təcrübəsinin dərinliyini və emosional nüansları tam şəkildə əvəz edə bilməz, lakin yazıçı üçün dəstək funksiyası daşıya bilər.

Ekspertlər ədəbiyyatın gələcəyini insan yaradıcılığı ilə SI imkanlarının vəhdətində görürlər. Yəni, SI köməkçi vasitə rolunu oynayacaq, əsas yaradıcı xətt isə yenə də insan təcrübəsinə söykənəcək. Bununla belə, texnologiyanın sürətli inkişafı müəllif hüquqları, yaradıcılığın orijinallığı və etik standartlara dair sualları daha da aktuallaşdırır.

Ümumilikdə, sorğu göstərir ki, SI ədəbiyyat sahəsində həm təhdid, həm də imkan mənbəyidir. Yazıçıların yarısı bunun peşələrini riskə atdığını düşünür, digər yarısı isə SI-ni yaradıcılığın bir hissəsinə çevrilə biləcək faydalı bir vasitə kimi qəbul edir. Gələcək isə çox güman ki, bu iki yanaşmanın balanslı şəkildə birləşməsindən ibarət olacaq.